Pod koniec lutego, na posiedzeniu plenarnym, sejm zajmie się projektem nowelizacji Prawa zamówień publicznych. Projekt autorstwa Platformy Obywatelskiej, który powstał m.in. ze względu na problemy przy przetargach drogowych, przewiduje że nierzetelni wykonawcy będą jeszcze przed wyrokiem sądu umieszczeni na czarnej liście zamawiającego, którego narazili na szkody i wykluczani na 3 lata z organizowanych przez niego przetargów. Założeniem projektu jest przyspieszenie budowy dróg ekspresowych i autostrad.

Bodźcem do powstania noweli były przetargi drogowe, ale zmiana dotyczy całego Prawa zamówień publicznych. Zgodnie z założeniem noweli z postępowania przetargowego byliby automatycznie wykluczani Ci wykonawcy, którzy swoją niesolidnością narazili już wcześniej na straty danego zamawiającego, np. jeżeli zamawiający z winy wykonawcy był zmuszony rozwiązać, wypowiedzieć, albo odstąpić od łącznej ich umowy, która dotyczy realizacji zamówienia publicznego.

Kolejne założenie to wartość niezrealizowanego zamówienia, która jest ustalona na poziomie co najmniej 5 % wartości umowy. Okres wykluczenia z postępowań przetargowych byłby liczony od rozwiązania, wypowiedzenia lub odstąpienia od umowy przez zamawiającego. Na chwilę obecną wykluczenie nierzetelnego wykonawcy z postępowania przetargowego następuje dopiero w momencie wydania prawomocnego wyroku sądowego, orzekającego o winie wykonawcy. Zasadnicza różnica to taka, że wówczas wykonawca jest wykluczany z postępowania przetargowego u każdego zamawiającego, a nie tylko u zamawiającego, który poniósł szkodę z powodu niesolidności.

Postępowanie sądowe trwa zbyt długo, aby sukcesywnie wykluczyć niesolidnych wykonawców z udziału w kolejnych przetargach. Bardzo często dochodzi do takiej sytuacji, że nierzetelny wykonawca płacił kary umowne, a za pół roku startował w kolejnym przetargu, który bardzo często wygrywał, gdyż oferował najkorzystniejsze warunki. Ten, który zostanie uznany za nierzetelnego wykonawcę, oczywiście będzie mógł składać oferty w kolejnych przetargach, ale zamawiający będzie go mógł wykluczyć na etapie weryfikacji oferty. W sytuacji kiedy zamawiający wykluczy wykonawcę z danego przetargu, wykonawcy będzie przysługiwać prawo odwołania do Krajowej Izby Odwoławczej. Ciężar udowodnienia, że poprzedni kontrakt został rozwiązany z winy wykonawcy będzie spoczywał na zamawiającym. Jeśli KIO przychyli się do wniosku zamawiającego, wykonawca zostanie wykluczony z przetargu.

Ostatnią deską ratunku dla zamawiającego jest zaskarżenie decyzji w sądzie. Jeśli sąd przyzna racje wykonawcy, będzie mu przysługiwało odszkodowanie za to, że został niesłusznie wykluczony z przetargu. Warto zaznaczyć, że z przetargów będę również wykluczane konsorcja wykonawców, którzy wspólnie ubiegają się o dane zamówienie, jeżeli choć jednen z konsorcjantów przyczynił się w przeszłości do poniesienia strat przez zamawiającego.

Obecnie projekt nowelizacji ustawy Prawa zamówień publicznych został pozytywnie zaopiniowany przez rząd, a wejście w życie noweli jest przewidziane do maja br.